Anket Şirketleri 30 Mart Testini Geçti mi?

Anket Şirketleri 30 Mart Testini Geçti mi?
16.04.2014
1.165
A+
A-

ANKET ŞİRKETLERİ 30 MART TESTİNİ GEÇTİ Mİ?

Doç. Dr. Şakir Görmüş

Türkiye’deki seçmen sayısının yaklaşık 52 milyon olduğu düşünülürse seçim anketlerinin bütün seçmenler üzerinde uygulanması zaman ve maliyet açısından mümkün değildir. Seçim anketleri seçmenlerin bir kısmını inceleyerek seçmenlerin tamamının siyasi tercihleri hakkında tahmin yapma imkânı vermektedir. Seçim anketlerinin başarısı en belirgin olarak seçim sonuçlarını tahmindeki başarısı ile ölçülür.

Gelişmiş ülkelerde seçim araştırmaları ve anketleri büyük bir pazara sahipken ülkemizde özellikle Kasım 2002 seçimleriyle beraber bu pazar gelişmeye başlamış ve birçok araştırma şirketinin bu pazara girmesiyle seçim anketlerinin sayısı artmıştır. Siyasi partilerin ekonomik olanaklarının artması ve siyasi liderlerin bu anketlere önem vermesinin bunda payı büyüktür. Sayın Başkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın mevcut belediye başkanlarının performanslarını ölçmede ve aday belirlemede belirli periyodlarla farklı anket şirketlerine anket yaptırdığı ve bu anket sonuçlarının kararlarındaki etkenlerden biri olduğu kamuoyu tarafından bilinmektedir.
Anketlere ne kadar güvenebiliriz? Anket şirketleri kendine ödeme yapanları mutlu edecek sonuçlar mı çıkarıyorlar? Maliyetlerden kaçmak için masa başı anketimi yapıyorlar? Anketlerle kamuoyu yönlendirilmeye mi çalışılıyor? Gibi birçok soru kamuoyunun kafasını meşgul etmektedir. Kuşkusuz ki, anket şirketlerinin aynı seçim için farklı tahminlerde bulunmasının bundaki payı inkâr edilemez.

Anket şirketlerinin de bir ticari işletme olduklarını düşünürsek aslında pazarda kalabilmeleri işlerini ne kadar iyi yapabildiklerine diğer bir ifadeyle tahminlerinin isabet derecesine bağlıdır. Yukarıdaki manipülasyonlara meyil eden ve dolayısıyla güvenilirliği sorgulanan anket şirketlerinin piyasada uzun ömürlü kalması mümkün değildir.
Bu analizde 30 Mart 2014 yerel seçimlerini temel alarak seçim anketlerinin tahmin gücünü analiz edeceğiz. Bu çalışmada anket şirketlerinin yapmış oldukları seçim anketi sonuçları internetten yapılan tarama sonucunda ulusal gazetelerden elde edilmiş ve anket şirketlerinin en son yayınladıkları anket sonuçları baz alınmıştır.

Çalışmanın ilk bölümünde anket şirketlerinin Türkiye geneli performansı analiz edilmiştir.

 

 

 

 

 

 

Tablo 1’de 10 farklı anket şirketinin Türkiye geneli için yayınladıkları anket sonuçları yapıldıkları tarih sırasına göre verilmiştir. Tablonun ilk satırı 30 Mart 2014 yerel seçimlerinin resmi sonuçlarını vermektedir. Sonraki satırlar 10 anket şirketinin seçim tahminlerini verirken son satır 10 anket şirketinin resmi sonuçlardan sapmalarının ortalamasını vermektedir. Tablonun son sütunu ise anket şirketlerinin tahmin başarısını ölçmektedir.
Anket şirketlerinin AKP’si için ortalama sapması 2 puan iken BDP’si için sadece 0.63 puandır. AKP’nin oy oranı yüksek olduğundan sapmasının da yüksek olması istatiksel olarak olağandır. Anket şirketlerinin tahmin başarıları ölçen asıl gösterge anket şirketlerinin ortalama sapmasıdır. ORC araştırma şirketinin Türkiye geneli için en başarılı tahmini yaptığını söyleyebiliriz. ORC şirketi AKP, CHP ve BDP’nin oy oranını en iyi tahmin ederken ortalama sapması sadece 0.42 puandır.  KONDA 0.62 puan ortalama sapma ile en iyi ikinci tahmini yapan şirket olmuştur. GEZİCİ ve ANDY araştırma şirketleri sırasıyla 3.32 ve 3.10 ortalama sapma ile en başarısız tahmin yapan şirketler olmuştur. Üç genel seçim (2002, 2007,2011) ve iki yerel seçim (2004 ve 2009) tecrübesi yaşayan anket şirketlerinin birkaç istisna dışında başarılı tahminler yaptığı söylenebilir.

Çalışmanın ikinci bölümünde anket şirketlerinin üç büyükşehir performansı analiz edilmiştir.

 

 

 

 

 

Tablo 2’de 8 farklı anket şirketinin İstanbul için yayınladıkları anket sonuçları verilmiştir. Anket şirketlerinin AKP’si için ortalama sapması 2.4 puan iken CHP’si için 5.3 puandır. GEZİCİ araştırma şirketinin İstanbul için en başarılı tahmini yaptığını söyleyebiliriz. GEZİCİ şirketi AKP ve CHP’nin oy oranını en iyi tahmin ederken ortalama sapması sadece 0.8 puandır.

GENAR ve SONAR 1.57 puan ortalama sapma ile en iyi ikinci tahmini yapan şirketler olmuştur. AG ve ANDY araştırma şirketleri sırasıyla 2.93 ve 2.75 ortalama sapma ile en başarısız tahmin yapan şirketler olmuştur. Bütün şirketler AKP’nin birinci parti olacağını doğru tahmin etmişlerdir.

 

 

 

 

 

Ankara için anket şirketlerinin AKP’si için ortalama sapması 2.59 puan iken CHP’si için 5.07 ve MHP’si için 5.94 puandır. MHP ve CHP’nin ortalama sapmalarının yüksek çıkmasının nedeni MHP’den CHP’ye kayan oyların tahmin edilemediğini göstermektedir. KONSENSUS araştırma şirketi Ankara’da CHP ve MHP’nin oy oranını en iyi tahmin ederken 1.43 puan ile de en düşük ortalama sapmaya sahip olmasına rağmen Ankara için kazananı doğru tahmin edememiştir. AG şirketi 1.47 puan ortalama sapma ile en iyi ikinci tahmini yapan şirket olmuştur. GEZİCİ ve MAC araştırma şirketleri sırasıyla 12.8 ve 5.76 ortalama sapma ile en başarısız tahmin yapan şirketler olmuştur. KONSENSUS ve ANDY dışında bütün şirketler AKP’nin birinci parti olacağını doğru tahmin etmişlerdir.

 

 

 

 

 

İzmir için KONSENSUS şirketi CHP’nin oy oranını en iyi tahmin ederken 1.4 puan ile de en düşük ortalama sapmaya sahiptir. AG şirketi 1.5 puan ortalama sapması ile en iyi ikinci tahmini yapan şirket olmuştur. MAC ve GEZİCİ araştırma şirketleri sırasıyla 6.87 ve 4.27 ortalama sapma ile en başarısız tahmin yapan şirketler olmuştur. MAC dışında bütün şirketler CHP’nin birinci parti olacağını doğru tahmin etmişlerdir.

Üç büyükşehir için yapılan anket sonuçları ile Türkiye geneli için yapılan anket sonuçları karşılaştırıldığında aşağıdaki sonuçlara ulaşılabilir.

  • Anket şirketlerinin üç büyükşehir için yaptıkları seçim tahminlerin gerek partiler bazında ortalamadan sapması gerekse şirket ortalama sapmaları Türkiye geneli ile kıyaslandığında çok yüksektir.  Buradan anket şirketlerinin üç büyükşehir için yaptıkları seçim tahminlerinin Türkiye geneli için yaptıkları seçim tahminlerinden daha başarısız olduğu sonucu çıkmaktadır.
  • Türkiye geneli için en iyi tahmini yapan ORC şirketi aynı başarıyı üç büyükşehir tahminlerinde gösterememiştir. Üç büyükşehir ikisinde (Ankara ve İzmir) KONSENSUS şirketi en iyi tahmini yapmış olmasına rağmen Ankara’da birinci partiyi doğru tahmin edememiştir. GEZİCİ şirketi İstanbul için en iyi tahmini yapmış olmasına rağmen Ankara için en başarısız tahmini yapmıştır.

Sonuç olarak üç büyükşehir için yapılan tahminlerde başarısıyla öne çıkan bir şirket yoktur.

Çalışmanın son bölümünde ORC, MAC ve GEZİCİ anket araştırma şirketlerinin 30 büyükşehir performansı özet olarak analiz edilmiştir. Ayrıntılı analiz PESA web sitesinden incelenebilir (http://pesar.org/sites/default/files/30_mart_secim_anketleri_analizi.pdf).

30 büyükşehir için yapılan anket sonuçlarını seçim sonuçları ile karşılaştırdığımızda aşağıdaki sonuçlara ulaşabiliriz.

  • Anket şirketlerinin üç büyükşehir için yaptıkları seçim tahminlerin gerek partiler bazında ortalamadan sapması gerekse şirket ortalama sapmaları Türkiye geneli ile kıyaslandığında çok yüksektir. Buradan anket şirketlerinin üç büyükşehir için yaptıkları seçim tahminlerinin Türkiye geneli için yaptıkları seçim tahminlerinden daha başarısız olduğu sonucu çıkmaktadır.
  • Türkiye geneli için en iyi tahmini yapan ORC şirketi aynı başarıyı üç büyükşehir tahminlerinde gösterememiştir. Üç büyükşehir ikisinde (Ankara ve İzmir) KONSENSUS şirketi en iyi tahmini yapmış olmasına rağmen Ankara’da birinci partiyi doğru tahmin edememiştir. GEZİCİ şirketi İstanbul için en iyi tahmini yapmış olmasına rağmen Ankara için en başarısız tahmini yapmıştır.
  • İstanbul, Ankara ve İzmir hariç 27 büyükşehirim 16 tanesinde MAC, 6 tanesinde ORC ve 5 tanesinde GEZİCİ şirketi en iyi tahmini yapmıştır. MAC anket şirketinin diğerlerine kıyasla daha başarılıdır. Mac şirketinin tüm iller için ortalama sapması 5.7 puan iken ORC’nin 6.3 ve GEZİCİ’nin 6.8 puandır.
  • Anket şirketleri en fazla sapmaya 5.7 puan ile AKP’de yapmışken onu 5.5 puan ile CHP ve 4.6 puan ile MHP takip etmiştir.
  • Tarihsel olarak ve önceki anket sonuçlarına göre seçim yarışının çekişmeli geçmesi beklenen büyükşehirlerde (Adana, Antalya, Balıkesir,  Eskişehir, Hatay, Manisa,  Mardin, Mersin, Tekirdağ ve Van) Mac şirketinin ortalama sapması 4.3 puan iken ORC’nin 4.6 ve GEZİCİ’nin 5.4 puandır. Bu büyükşehirlerde anket şirketleri en fazla sapmaya 4.2 puan ile CHP ve MHP için yapmışken onları 2.9 puan ile AKP takip etmiştir.
  • Kazananın büyük ölçüde belli olduğu ve seçim çekişmenin yaşanmayacağı varsayılan büyükşehirlerde (Aydın, Bursa, Denizli, Diyarbakır, Erzurum, Gaziantep, Kahramanmaraş, Kayseri, Kocaeli, Konya, Malatya, Muğla, Ordu, Sakarya, Samsun, Şanlıurfa, Trabzon) GEZİCİ şirketinin ortalama sapması 7.6 puan iken ORC’nin 7.7 ve MAC’ın 8.2 puandır. Bu büyükşehirlerde anket şirketleri en fazla sapmaya 7.8 puan ile AKP, 6.6 puan ile CHP ve 4.9 puan ile MHP için yapmıştır.
  • Seçim yarışının çekişmeli olduğu birinci grup büyükşehirlerde ortalamadan sapmalar gerek şirketler ve gerekse partiler açısından diğer gruba göre daha düşüktür. Bu araştırma şirketlerinin seçim yarışının çekişmeli olduğu birinci grup büyükşehirlerde daha titiz çalışma yaparken kazananın büyük ölçüde belli olduğu ve seçim çekişmenin yaşanmayacağı varsayılan büyükşehirlerde aynı hassasiyeti göstermediklerine işarettir.
  • Manisa’da üç şirkette AKP’nin birinci parti olacağını öngörürken ipi MHP göğüslemiştir.
  • Malatya, Ordu, Sakarya, Samsun, Trabzon ve Van’da gerek partiler bazında ortalamadan sapma gerekse şirket ortalama sapmaları çok yüksektir. Buralardaki partilerin yüksek oy oranları tahmin edilememiştir.
  • GEZİCİ şirketi CHP’ni ve ORC şirketi ise AKP’ni ortalama olarak yüksek göstermiştir.

Doç. Dr. Şakir Görmüş
Sakarya Üniversitesi İ.İ.B.F. Öğretim Üyesi

 

 

 

 
1.165 kez görüntülendi.

YORUMLAR

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.